|| श्री पांडुरंग ||
आवडे पंढरी भीमा पांडुरंग | चंद्रभागा लिंग पुंडलिक ||1||
कामधेनू कल्पतरू चिंतामणी | आवडीचा धणी पुरविती ||2|| 
तुका म्हणे तेथे सुखा काय उणे | राहे समाधान चित्ताचिया ||3||

उंदड  पाहिले उदंड ऐकिले | उदंड वर्णिले क्षेत्रमहिमे ||1|| 
ऐसी चंद्रभागा ऐसे भीमातीर | ऐसा विटेवर देव कोठे ||2|| 
ऐसे संतजन ऐसे हरिदास | ऐसा नामघोष सांगा कोठे ||3|| 
तुका म्हणे आम्हा अनाथाकारणे | पंढरी निर्माण केली देवे ||4||       

        श्री क्षेत्र पंढरपूर ही महाराष्ट्राचीच नव्हे तर संपुर्ण भारतवर्षाची अध्यात्मिक राजधानी मानली जाते. महाराष्ट्रातील सर्व क्षेत्रांचे हे महापीठ आहे. येथे देव, भक्त आणि नाम यांचा त्रिवेणी संगम आहे. कर्म, ज्ञान आणि भक्तीचा मनोज्ञ समन्वय आहे, येथे सगुण-निर्गुणाचे, हरिहराचे ऐक्य आहे. वेदांत, भक्तिशास्त्रातील सर्वोच्च सिद्धांताच्या अभिव्यक्तीचे हे माहेर आहे. आनंद येथे मूर्तरूपाने नाचताना दिसतो. महाराष्ट्र आणि महाराष्ट्राबाहेरील संतांनी आपल्या वाड्मयातून या क्षेत्राची मुक्तकंठाने स्तुती केली आहे, शब्दाशब्दातुन येथील अलौकिकतेचा उद्घोष केला आहे. भारतीय संस्कृतीच्या विचारप्रवाहातील भिन्न-भिन्न, परस्परविरोधी विचारधारा येथे एकरूप होतात, यावरूनच या क्षेत्राचे अलौकिकत्व सिद्ध होते. संतांना म्हणूनच येथील प्रत्येक गोष्टीचे कौतुक आहे, प्रत्येक वस्तुबद्दल आत्मीयता आहे. देव, चंद्रभागा, वाळवंट, येथील अन्य तीर्थे, संत, वारकरी, कीर्तन, नामघोष आदि सर्वच गोष्टी त्यांना मोहून टाकतात. एवढेच नव्हे तर येथील
तृण आणि पाषाण | ते ही देव मानावे || असे त्यांनी म्हटले आहे.

      आषाढ, कार्तिक, माघ आणि चैत्र या महिन्यातील शुद्ध एकादशीस तर येथे भक्तिप्रेमाचा पूर येतो. विशेषत: आषाढी-कार्तिकी एकादशीस लाखोंचा भक्तसमुदाय मोठ्या श्रद्धेने, प्रेमाने, अनेक अडचणी सोसून येथे येतो. आषाढ वारीस सर्व संतांच्या पालख्या येथे येतात. एकादशी ते पौर्णिमा सर्व संतांचे येथे वास्तव्य असते. वाळवंटात आणि इतरत्र कीर्तनाचे आणि भजनाचे फड असतात. दिनरजनी हाचि धंदा | गोविंदाचे पोवाडे || अवघे जगचि महासुखे | दुमदुमित भरले || असे वातावरण सर्वत्र असते. पौर्णिमेस गोपाळपूर येथे काला घेवून आणि विष्णुपदाचे दर्शन घेवून सर्व संत आपल्या क्षेत्री परततात.

 || श्रीविठ्ठल मुर्तीवर्णन ||